Werkdruk is nog geen werkstress: De bemiddelende rol van doeloriëntatie.

Hard werken is voor een belangrijk deel een subjectieve ervaring. Mensen die “objectief gezien” hard werken, ervaren niet noodzakelijkerwijs een hoge werkdruk. Andersom kunnen mensen met een werklast die ogenschijnlijk weinig voorstelt wel degelijk een hoge werkdruk ervaren. Hetzelfde geldt voor de gevolgen van de ervaren werkdruk. Hoewel een hoog ervaren werkdruk – per definitie - gepaard gaat met vermoeidheid, zullen sommigen de werkdruk vooral als uitdagend en motiverend ervaren, en tevreden zijn met hun werk (“vermoeid, maar tevreden”). Daarentegen zullen anderen de werkdruk vooral als negatief ervaren (“vermoeid en ontevreden”). Zo is het opvallend dat identieke taken of werkzaamheden in de ene organisatie als belastend worden ervaren, en in de andere organisatie als motiverend. Ook komt het voor dat twee personen met een identiek takenpakket fors van elkaar verschillen wat betreft werktevredenheid en werkmotivatie. Hoe komt dat? Welke arbeidsomstandigheden of persoonskenmerken bepalen of werkdruk als stresserend of als motiverend wordt ervaren? In dit hoofdstuk zullen deze vragen worden besproken aan de hand van een tweetal theoretische invalshoeken, namelijk Karasek’s model van werkdruk en regelruimte (Karasek, 1979; Karasek & Theorell, 1990) en de doeloriëntatiebenadering (e.g., Ames, 1992; Nicholls, 1984).