Om nieuwe producten op de markt te kunnen brengen, voert de medische hulpmiddelenindustrie klinische trials uit. Hiervoor worden onderzoekscontracten afgesloten met academische ziekenhuizen. In deze contracten spelen patiëntendata een belangrijke rol. Uit onderzoek van Follow the Money blijkt dat de industrie zich deze data vaak onterecht toeëigent. De patiëntendata zijn commercieel interessant voor de fabrikanten. Niet alleen worden ze gebruikt voor onderzoek of productontwikkeling, maar ook voor marketing. Volgens verschillende experts is deze praktijk illegaal. ‘Schending van het medisch beroepsgeheim is een strafbaar feit en zorgverleners kunnen daarvoor tuchtrechtelijk aansprakelijk gesteld worden.’
Medische gegevens zijn zeer privacygevoelig en daarom beschermd door de Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst (WGBO). Zodra ze worden gedeeld met commerciële partijen, kan deze bescherming niet meer worden gegarandeerd. Ook de bescherming van patiëntengegevens onder de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) wordt met voeten getreden. Ziekenhuizen moeten patiënten om toestemming vragen voor de gegevens die ze met derden delen, maar doen dit niet, of niet volledig. De fabrikant geeft vervolgens niet thuis als een patiënt om zijn gegevens vraagt, want die heeft immers geen overeenkomst met de patiënt.
Follow the Money kreeg 147 onderzoekscontracten tussen academische ziekenhuizen en leveranciers van medische hulpmiddelen in handen via een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). De contracten zijn gescreend op specifieke clausules over eigenaarschap, betalingen en overdracht van gegevens. Vervolgens zijn de overeenkomsten voorgelegd aan drie experts.